سینوساروپتریکس، رنگارنگ ترین دایناسور (Sinosauropteryx)

بعضی از دایناسورها دارای پر بوده اند، اما پرهای بیشتر آن ها اصلاً قابل تشخیص نبوده است. سینوساروپتریکس تا آنجا که می دانیم، اولین نوع از دایناسورهای غیرپرنده است که در فسیل آن، می توان چیزی مشابه پر یافت. همچنین، سینوساروپتریکس اولین دایناسور غیرپرنده با رنگ های قابل تشخیص می باشد. این موجود در اوایل دوره ی کرتاسه در چین می زیسته است و از خویشاوندان نزدیک کامپسوناتوس ( یکی از کوچکترین دایناسورها) به شمار می آید. فسیل های سینوساروپتریکس که به گونه ای شگفت انگیز سالم مانده اند، نشان می دهند که این دایناسور، دارای پوششی خزمانند متشکل از پرهای بسیار ساده بوده است – البته عده ای معتقدند الیاف کشف شده، ممکن است بقایای فیبر کلاژن باشد. این الیاف ساختار دوشاخه ای ساده ای داشتند و شباهت بسیاری میان پرهای این دایناسور و پرهای نسبتاً ابتدایی پرنده ی امروزی کیوی می شد یافت. چند مشخصه، سینوساروپتریکس را از دیگر دایناسورهای کوچک متمایز می کند، از جمله این که جمجمه ی او از استخوان بالایی پایش (استخوان ران) درازتر بوده، و پاهای جلویی اش بسیار کوتاه و محکم بوده اند.

آنکیلوساروس، دایناسور زره پوش (Ankylosaurus)

آنکیلوساروس را اغلب بهترین نمونه از دایناسورهای زره پوش به شمار می آورند. ویژگی های معروف آنکیلوساروس ، بدن کاملاً پوشیده از زره و دم گرز مانند استخوانی بسیار عظیم اوست. آنکیلوساروس بالغ، در مقایسه با حیوانات امروزی ساکن خشکی، بسیار بزرگ بوده است. برخی از دانشمندان اندازه ی او را ۳۰ فوت (بیش از ۹ متر) تخمین زده اند. شکل بدن این دایناسور، خم شده به سمت زمین و نسبتاً پهن بود. آنکیلوساروس بر روی چهار دست و پا راه می رفت و پاهای عقبی اش، بلندتر از پاهای جلویی اش بودند. آنکیلوساروس گیاهخوار بود و دندان های برگ مانند او، که نسبت به جثه اش، بسیار کوچک می نمودند،  برای خوردن گیاهان مناسب به نظر می رسیدند. استخوان های جمجمه و سایر اعضای بدن این دایناسور، به گونه ای کنار هم قرار گرفته بودند که قدرت او را به حداکثر برسانند. مشخص ترین ویژگی آنکیلوساروس، زره او بود که از برآمدگی های عظیم و فلس های استخوانی روی پوست به نام اوستئودرم یا اسکیوت، تشکیل می شده است. فلس ها، در ردیف های افقی منظم تا گردن، کمر و کفل های این جانور، امتداد می یافتند. دم گرزمانند مشهور آنکیلوساروس نیز از چند اوستئودرم بزرگ متصل به هم تشکیل شده بود. به همین دلیل وقتی این دایناسور دمش را تاب می داد، نیروی عظیمی به انتهای دمش منتقل می شد. این سلاح دفاعی مؤثر، به قدری قدرت داشت که می توانست استخوان های موجود مهاجم را خرد کند.

تریسراتوپس، آخرین دایناسور پیش از انقراض بزرگ (Triceratops)

او یکی از آخرین انواع دایناسور بود پیش از انقراض بزرگ، پا به عرصه ی هستی گذاشت. تریسراتوپس، موجودی چهارپا با یک یقیه ی بزرگ استخوانی و سه شاخ بر روی جثه ی عظیمش و شباهتی عجیب به کرگدن های امروزی، یکی از شناخته شده ترین دایناسورهاست. اگرچه محیط زندگی او با تیرانوسور یکسان بود و اغلب توسط همین دایناسور مخوف شکار می شد، اما مشخص نیست که آیا این دو به راستی، همان گونه که در نمایش های موزه ها و تصاویر متداول نشان داده می شود، با یکدیگر می جنگیده اند یا نه. بحث درباره ی کاربرد یقیه و سه شاخ مشخص موجود در سر تریسراتوپس، سال های زیادی به طول انجامیده است. پیش تر گمان می رفت این شاخ ها، سلاح هایی دفاعی در برابر مهاجمین بوده اند، اما نظریه های جدید ادعا می کنند که تریسراتوپس همچون گوزن های شمالی، بزهای کوهی و سوسک های کرگدنی، از این سه عضو خود، برای نمایش های برتری جویانه و جفت یابی بهره می برده است.

استگوسور، دایناسور میخ دار (Stegosaurus)

استگوسور به لطف دم میخ دار و پوشیده از فلس خود، یکی از شناخته شده ترین دایناسورهاست. آن ها حدود ۱۴۵ یا ۱۵۰ میلیون سال پیش، در زمان و قلمروی که در آن، موجودات عظیم الجثه حکم می راندند، زندگی می کردند.  استگوسور، یک چهارپای سنگین وزن عظیم الجثه ی گیاهخوار با وضع اندامی عجیب و غریب، به راستی جالب توجه است. پشت استگوسور به شدت انحنا داشت و پاهای جلویی اش کوتاه بودند، سر او به سمت پایین خم بود و دم سفت و سختش، در هوا برافراشته. آرایش فلس ها و خارهای میخ مانند بدن او، فکر بسیاری از دانشمندان را به خود مشغول کرده است. به احتمال زیاد، استگوسور از این میخ ها به عنوان وسیله ی دفاعی بهره می برده است. از فلس ها نیز به عنوان سلاح تدافعی و همچنین، وسیله ی نمایشی و تنظیم کننده ی حرارتی یاد می شود. استگوسور تقریباً به اندازه ی یک اتوبوس بود، با طول ۳۰ فوت و ارتفاع ۱۴ فوت، و با این حال در برابر دایناسور هم عصر خود، سوروپودای عظیم الجثه، کوتوله می نمود. از آن جایی که این دایناسور، همزمان با دایناسورهای بزرگ درنده می زیست، وجود زره برایش بسیار ضروری به شمار می آمد.

آرکئوپتریکس، تنها دایناسوری که می توانست پرواز کند (Archaeopteryx)

آرکئوپتریکس، که در اواخر دوره ی ژوراسیک می زیست، احتمالاً اولین دایناسور ددپا با قابلیت پرواز می باشد. اگر آرکئوپتریکس را یک پرنده به حساب بیاوریم، در این صورت پرنده سانان بسیار کمی وجود دارند که نمی توانند پرواز کنند. پرنده سانان تنها زیست-دسته از دایناسورها هستند که نمایندگان امروزی خود یعنی پرندگان را شامل می شوند و نزدیکترین خویشاوندان منقرض شده ی پرندگان به شمار می آیند. آرکئوپتریکس ها که از نظر شکل و اندازه، بسیار به زاغیان اروپایی امروزی شباهت داشتند، تقریباً به اندازه ی یک متر رشد می کردند. آرکئوپتریکس علی رغم اندازه ی کوچک، بال های فراخ و توانایی احتمالی برای پرواز، با دایناسورهای ددپا مشترکات بیشتری داشت تا با پرندگان امروزی. به طور اخص، می توان شباهت های او را با داینونیکوسورها (دروموسورها و ترودونتیدها) به این ترتیب برشمرد: آرواره هایی با دندان های تیز، سه انگشت چنگال دار، دم استخوانی بلند، انگشتان پای ثانویه که قابلیت بالایی برای درازتر شدن داشتند (چنگال قاتل)، پر (نشانه ی خونگرم بودن) و چند ویژگی مربوط به استخوان بندی. ویژگی های ذکر شده، باعث می شوند آرکئوپتریکس، گزینه ای مشخص برای فسیل های قابل انتقال میان دایناسورها و پرندگان باشد. بنابراین، آرکئوپتریکس نقش مهمی در بررسی خاستگاه پرندگان و در عین حال مطالعه ی دایناسورها، بر عهده دارد.

آمفیکولیاس فراگیلیموس، بزرگترین دایناسور شناخته شده (Amphicoelias fragillimus)

آ. فراگیلیموس بزرگترین و سنگین وزن ترین دایناسوری است که تا کنون کشف شده است. آ. فراگیلیموس گیاهخوار احتمالاً بزرگترین استخوان های مهره را دارا بوده است (به طول۴۰ الی ۶۰ متر) و وزنی برابر ۱۲۲ تن داشته است. کارپنتر تحقیقات بسیاری بر روی گیاهخواران پستاندار عظیم الجثه همچون فیل ها و کرگدن ها انجام داده است. این تحقیقات نشان می دهند حیوانات گیاهخواری که جثه ی بزرگتری دارند، بهتر می توانند غذای خود را هضم کنند. از آنجایی که حیوانات بزرگتر، دستگاه گوارشی طویل تری دارند، غذا به مدت بسیار طولانی تری در فرایند هضم شدن قرار می گیرد و به این ترتیب حیوانات بزرگ می توانند با منابع غذایی کم کیفیت نیز زنده بمانند. این مورد به خصوص درباره ی حیواناتی صدق می کند که در روده ی خود بخش های تخمیر دارند. به این ترتیب که میکروب های در این بخش ها تجمع می کنند و مواد گیاهی را تخمیر کرده، به عمل هضم شدن یاری می رسانند.

تیراناسوروس رکس یا تی-رکس (Tyrannosaurus Rex)

تی رکس، بله معلوم است که نمی توانیم سلطان دایناسورها را فراموش کنیم. این دایناسور، یکی از آخرین دایناسورهای غیرپرنده بود. او از ۶۵٫۵ میلیون سال تا ۷ میلیون سال پیش، در جایی که امروزه همان آمریکای شمالی است، می زیسته است. تیراناسوروس رکس، گوشتخواری که بر روی دو پا راه  میرفت، جمجمه ای عظیم داشت که توسط یک دم دراز و سنگین، تعادل می یافت. دستان تیراناسوروس رکس در مقایسه با پاهای بزرگ و قدرتمند عقبی اش، بسیار کوچک بودند. البته دستان او، علی رغم کوچک بودن، قدرت عجیبی داشتند و دو انگشت چنگال دار به آن ها متصل بود. اگرچه ددپایان دیگری وجود داشتند که از نظر اندازه، از  تیراناسوروس  رکس، بزرگتر بودند، اما اما او با ۴۲ فوت درازا و ۱۳ فوت بلندی، و ۶٫۸ تن وزن، یکی از بزرگترین شکارچیان خشکی به شمار می رفت.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: